Balneologia - czym zajmuje się lekarz balneolog. Zabiegi

Balneologia, a dokładniej leczenie balneologiczne polega na wykorzystaniu w procesie profilaktyki, leczenia i rehabilitacji, naturalnych surowców leczniczych. Specjalistą w tej dziedzinie jest lekarz balneolog, który może zalecić odpowiednią kurację leczniczą, dostosowaną do indywidualnego zapotrzebowania pacjenta.

Balneologia w Polsce zaczęła być nagłaśniana w XVI w. za sprawą dzieła, którego autorem jest Wojciech Oczko. To jedna z naturalnych metod leczenia, którą wykorzystuje się najczęściej w czasie leczenia sanatoryjnego, a także w szpitalach uzdrowiskowych oraz zakładach przyrodoleczniczych.

Jej korzenie sięgają aż starożytności, a jednym z prekursorów balneologii jest Hipokrates, mówiący o znaczeniu kuracji wodnych w zwalczaniu różnorakich schorzeń.

Reklama

Balneologia – co to jest?

Balneologia to jedna z gałęzi wiedzy medycznej, która wykorzystuje wiele, różnych surowców mineralnych.

Do najczęściej stosowanych surowców, zaliczyć należy m.in.:

• gazy lecznicze – te, które są zwykle wykorzystywane w czasie leczenia balneologicznego to: radon, powietrze, dwutlenek węgla oraz siarkowodór,
• wody mineralne – aby woda mogła zostać określona mianem mineralnej, musi mieć w sobie minimum 1000 mg składników mineralnych w jednym litrze. Najpopularniejsze wody należące do tej kategorii to: termalne, chlorkowo-sodowe, siarczkowo-siarkowodorowe oraz wodorowęglanowe,
• peloidy – peloidoterapia opiera się głównie na zabiegach z wykorzystaniem cennego surowca, jakim jest borowina. Z jej użyciem wykonuje się m.in. takie zabiegi, jak: kąpiele borowinowe, okłady z borowiny, nasiadówki borowinowe, a także tampony borowinowe.

Ponadto, niezwykle ważną rolę odgrywa również klimatoterapia, czyli wpływ warunków klimatycznych. Zaliczyć tutaj należy np. ćwiczenia ruchowe na świeżym powietrzu, naturalne inhalacje czy kąpiele słoneczne.

Metody balneologiczne stosowane są głównie w lecznictwie uzdrowiskowym obok fizykoterapii, klimatoterapii czy kinezyterapii, u pacjentów z chorobami przewlekłymi.

Lekarz balneolog – czyli kto?

Balneolog lekarz to specjalista, który zajmuje się leczeniem, rehabilitacją lub profilaktyką pacjentów, z wykorzystaniem naturalnych surowców mineralnych, takich właśnie jak borowina, kąpiele lecznicze czy naturalne inhalacje.

Lekarza balneologa przede wszystkim można spotkać w takich miejscach, jak:

• sanatorium uzdrowiskowe (sanatoria balneologiczne),
• szpital uzdrowiskowy,
• poradnia zdrojowa,
• sanatorium rehabilitacyjne,
• zakład przyrodoleczniczy.

Najczęściej jest on odpowiedzialny za dobór odpowiednich zabiegów, a nie czynne uczestnictwo w czasie ich wykonywania. W miejscach uzdrowiskowych całodobowy dyżur pełnią zwykle pielęgniarki. Z pacjentami współpracują również lekarze z innych dziedzin, a także fizjoterapeuci i wyspecjalizowani rehabilitanci.

Główne zadania balneologa to:

• wykonanie testów,
• wypisywanie skierowań na leczenie,
• przeprowadzanie badań,
• dobór odpowiednich kuracji,
• dbałość o dokumentację medyczną,
• poinformowanie o wskazaniach i przeciwwskazaniach do wykonywania danych zabiegów.

Balneologia – zabiegi

Balneologia to pojęcie ogólne, które należy podzielić na różne zabiegi. Do najczęstszych kuracji z wykorzystaniem surowców mineralnych zaliczyć należy:

• zawijanie z pasty borowinowej – całkowite lub częściowe,
• okłady borowinowe,
• kąpiel borowinowa lub kąpiel w zawiesinie borowinowej,
• inhalacje,
• kuracje pitne – tzw. krenoterapia,
• kąpiel siarczkowa,
• kąpiel kwasowęglowa,
• fasony siarczkowe,
• kąpiel solankowa,
• kąpiel radoczynna,
• jonoforeza borowinowa.

Ważną rolę w leczeniu, rehabilitacji oraz profilaktyce pacjentów pełnią również takie rodzaje naturalnych kuracji, jak: fizykoterapia, tlenoterapia, hydroterapia, kinezyterapia oraz klimatoterapia.

Balneologia i medycyna fizykalna – wskazania

Leczenie z wykorzystaniem balneologii ma swoje zastosowanie w wielu rodzajach schorzeń. Ten rodzaj terapii najczęściej zalecany jest przy takich dolegliwościach, jak:

Choroby układu krwionośnego:

• nadciśnienie tętnicze krwi,
• stany po zawale serca,
• choroba wieńcowa.

Schorzenia układu nerwowego:

• stwardnienie rozsiane,
• rwa kulszowa,
• migrena,
• choroba Parkinsona.

Choroby reumatologiczne i ortopedyczne:

• osteoporoza,
• skrzywienie kręgosłupa,
• dna moczanowa,
• wady postawy,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• choroby zwyrodnieniowe.

Schorzenia układu oddechowego:

• przewlekła obturacyjna choroba płuc,
• astma,
• przewlekły nieżyt oskrzeli.

Choroby skóry:

• bielactwo,
• łuszczyca.

Dodatkowo balneologia wykorzystywana jest u osób z problemami przemiany materii, a więc m.in. z : otyłością, cukrzycą, nadwagą czy niedoczynnością tarczycy.

Reklama

Balneologia – przeciwwskazania

Warto pamiętać, iż tak jak przy większości zabiegów, również i w balneologii występują przeciwwskazania. Zawsze należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, chorobach przewlekłych, operacjach czy alergiach, by uniknąć niechcianych działań niepożądanych.
Do głównych przeciwwskazań balneologii należą:

• padaczka,
• nowotwory,
• ostre oraz przewlekłe schorzenia zakaźne,
• choroby psychiczne w zaawansowanym stadium,
• alkoholizm,
• narkomania,
• zaawansowania niewydolność krążenia,
• nietrzymanie moczu – w dalekim stadium rozwoju,
• nadciśnienie tętnicze III-go stopnia,
• poważne zaburzenia rytmu serca,
• niedokrwienne choroby kardiologiczne.

Autor: Katarzyna Pawlik

Czytaj też:

• Fango, czyli zabiegi z leczniczego błota. Jak zrobić je w domu?
• Okłady borowinowe w sanatorium – właściwości lecznicze
• Kąpiele siarczkowe (siarkowe) – na co pomagają?
• Krenoterapia – kuracja pitna wodami leczniczymi

Bibliografia:

• "Encyklopedia Balneologii i Medycyny Fizykalnej" pod redakcją prof. dr hab. n. med. Ireny Ponikowskiej wyd. z 2015 roku