Blokada przeciwbólowa – czym jest i kiedy można z niej skorzystać?

Reklama

Przewlekły ból to problem dotykający miliony ludzi na całym świecie. Wpływa on negatywnie na jakość życia, ogranicza codzienne funkcjonowanie i prowadzi do frustracji. Współczesna medycyna oferuje różne metody walki z bólem, które nie zawsze wymagają interwencji chirurgicznej. Jedną z takich metod jest blokada przeciwbólowa – zabieg, który może przynieść ulgę wielu pacjentom cierpiącym z powodu dolegliwości bólowych różnego pochodzenia.

Co to jest blokada przeciwbólowa?

Blokada przeciwbólowa to zabieg medyczny polegający na podaniu środka znieczulającego lub przeciwzapalnego w określony obszar ciała w celu przerwania transmisji sygnałów bólowych. Dzięki temu pacjent odczuwa natychmiastową ulgę w bólu, a stan zapalny w okolicy objętej zabiegiem może ulec zmniejszeniu.

Zabieg ten wykonuje się poprzez precyzyjne wstrzyknięcie leku w okolice nerwów, stawów, mięśni lub więzadeł, które są źródłem bólu. Co to jest blokada przeciwbólowa w praktyce? To szybka, małoinwazyjna procedura medyczna, która w wielu przypadkach może pozwolić uniknąć długotrwałej farmakoterapii lub operacji.

Mechanizm działania blokady opiera się na czasowym zablokowaniu przewodnictwa w nerwach odpowiedzialnych za przenoszenie bodźców bólowych.

W zależności od zastosowanego środka, blokada przeciwbólowa w kontekście farmakologicznym, może obejmować podanie:

• leków znieczulających miejscowo (np. lidokainy, bupiwakainy)
• kortykosteroidów o działaniu przeciwzapalnym
• kwasu hialuronowego (w przypadku blokad stawowych)
• osocza bogatopłytkowego (PRP)

Reklama

Rodzaje blokad przeciwbólowych

Istnieje kilka rodzajów blokad, które dobiera się indywidualnie w zależności od lokalizacji i charakteru bólu:

Blokady przeciwbólowe kręgosłupa

Blokady przeciwbólowe kręgosłupa są jednymi z najczęściej wykonywanych zabiegów tego typu.

Stosuje się je przede wszystkim w leczeniu:

• dyskopatii
• rwy kulszowej
• zespołów korzeniowych
• stenoz kanału kręgowego
• przewlekłych bólów kręgosłupa o różnej etiologii

Blokady te mogą obejmować podanie leku w okolice stawów międzykręgowych, korzeni nerwowych lub przestrzeń zewnątrzoponową.

Blokady stawów

Blokady stawowe wykonuje się w przypadku zmian zwyrodnieniowych, urazów lub stanów zapalnych.

Do najczęściej wykonywanych należą:

• Blokada przeciwbólowa stawu biodrowego - stosowana w leczeniu zmian zwyrodnieniowych biodra, które są jedną z najczęstszych przyczyn bólu i ograniczenia ruchomości u osób starszych.
• Blokada przeciwbólowa stawu skokowego - pomocna przy urazach, zapaleniach i zmianach zwyrodnieniowych stawu skokowego, które często dotykają sportowców i osoby aktywne fizycznie.
• Blokada przeciwbólowa barku - wskazana przy zespole bolesnego barku, zamrożonym barku, zapaleniu torebki stawowej czy uszkodzeniach stożka rotatorów.
• Blokada przeciwbólowa w kolano - jedna z najpopularniejszych blokad stawowych, stosowana głównie w chorobie zwyrodnieniowej stawu kolanowego, która dotyka znaczną część populacji po 50. roku życia.

Blokady nerwów

Blokady nerwów obwodowych polegają na podaniu środka znieczulającego w okolicę określonego nerwu.

Stosuje się je m.in. w przypadku neuralgii nerwu trójdzielnego, bólów fantomowych czy zespołu cieśni nadgarstka.

Wskazania do wykonania blokady przeciwbólowej

Blokada przeciwbólowa jest zalecana w wielu przypadkach, gdy inne metody leczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.

Główne wskazania to:

1. Przewlekły ból kręgosłupa (szyjnego, piersiowego, lędźwiowego)
2. Choroba zwyrodnieniowa stawów
3. Rwa kulszowa i rwa ramienna
4. Neuralgie (np. nerwu trójdzielnego)
5. Ból pooperacyjny
6. Ból związany z chorobą nowotworową
7. Zespoły bólowe mięśniowo-powięziowe
8. Przewlekłe bóle głowy i migreny (w wybranych przypadkach)

Blokady stosuje się zarówno w ostrych epizodach bólowych, jak i w leczeniu bólu przewlekłego. Ważne jest, aby każdy przypadek był indywidualnie analizowany przez specjalistę, który dobierze odpowiednią metodę blokady, jej lokalizację oraz skład mieszaniny leczniczej.

Przebieg zabiegu blokady przeciwbólowej

Zabieg ten jest procedurą ambulatoryjną, która zazwyczaj trwa od kilku do kilkunastu minut. Przebieg zabiegu można podzielić na kilka etapów.

Przygotowanie do zabiegu

Przed wykonaniem blokady lekarz przeprowadza dokładny wywiad medyczny i badanie fizykalne.

Może zlecić również dodatkowe badania obrazowe (np. RTG, MRI), aby precyzyjnie określić miejsce podania leku. Pacjent powinien poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, zwłaszcza przeciwkrzepliwych.

Wykonanie blokady

Procedura obejmuje:

1. Dezynfekcję miejsca wkłucia
2. Znieczulenie miejscowe skóry (opcjonalnie)
3. Precyzyjne wprowadzenie igły w określony obszar, często pod kontrolą USG lub fluoroskopii dla większej dokładności
4. Podanie mieszaniny leczniczej
5. Usunięcie igły i zabezpieczenie miejsca wkłucia

W trakcie zabiegu pacjent może odczuwać niewielki dyskomfort lub krótkotrwałe nasilenie bólu, które szybko ustępuje.

Opieka pozabiegowa

Po zabiegu pacjent pozostaje pod obserwacją przez 15-30 minut. Następnie, jeśli nie występują powikłania, może wrócić do domu.

Zaleca się:

• ograniczenie aktywności fizycznej w dniu zabiegu
• unikanie prowadzenia pojazdów przez kilka godzin po zabiegu
• stosowanie się do indywidualnych zaleceń lekarskich

Jakość i skuteczność zabiegu w dużej mierze zależy od doświadczenia personelu i jakości stosowanych środków.

Efekty i czas działania blokady przeciwbólowej

Skuteczność blokady przeciwbólowej zależy od wielu czynników, w tym od rodzaju schorzenia, zastosowanego leku oraz indywidualnych predyspozycji pacjenta.

W większości przypadków pacjenci odczuwają ulgę w bólu już w trakcie zabiegu lub bezpośrednio po nim.

Jak długo działa blokada przeciwbólowa? Czas działania jest zróżnicowany:

• Blokady z użyciem leków znieczulających działają stosunkowo krótko, od kilku godzin do kilku dni;
• Te z dodatkiem kortykosteroidów mogą przynieść ulgę trwającą od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy;
• Blokady z kwasem hialuronowym (wiskosuplementacja) w stawach mogą działać przez 6-12 miesięcy;

W przypadku przewlekłych dolegliwości bólowych, zabiegi blokad przeciwbólowych często wykonuje się w seriach, co pozwala na osiągnięcie lepszych i dłużej utrzymujących się efektów. Nowoczesne metody przeprowadzania blokad, z wykorzystaniem precyzyjnego obrazowania, zapewniają optymalny efekt terapeutyczny.

Warto pamiętać, że blokada przeciwbólowa jest elementem kompleksowego leczenia.

Dla osiągnięcia najlepszych rezultatów często łączy się ją z fizjoterapią, odpowiednio dobraną farmakoterapią oraz modyfikacją stylu życia.

Bezpieczeństwo i skutki uboczne blokad przeciwbólowych

Blokady przeciwbólowe są uznawane za bezpieczne zabiegi, zwłaszcza gdy wykonują je doświadczeni specjaliści. Jak każda procedura medyczna, mogą jednak wiązać się z pewnymi skutkami ubocznymi.

Najczęstsze skutki uboczne blokad przeciwbólowych to:

• przejściowy ból w miejscu wkłucia;
• niewielkie krwawienie lub zasinienie;
• zawroty głowy lub mdłości (rzadko);
• tymczasowe osłabienie lub drętwienie w obszarze objętym blokadą;

Rzadsze, ale poważniejsze powikłania blokady przeciwbólowej mogą obejmować następujące skutki uboczne:

• infekcje w miejscu wkłucia;
• krwiaki;
• reakcje alergiczne na podane leki;
• uszkodzenie nerwów (bardzo rzadko);

W przypadku blokad z użyciem kortykosteroidów mogą wystąpić dodatkowe skutki uboczne, takie jak przejściowy wzrost poziomu cukru we krwi, zaczerwienienie twarzy czy zaburzenia snu.

Przeciwwskazania do wykonania blokady obejmują:

• zakażenia w miejscu planowanego wkłucia
• zaburzenia krzepnięcia krwi
• uczulenie na składniki wykorzystywane w zabiegu
• ciężkie schorzenia ogólnoustrojowe w fazie dekompensacji

Przy wyborze placówki warto zwrócić uwagę na doświadczenie specjalistów, co znacząco minimalizuje ryzyko powikłań.

Koszty blokady przeciwbólowej

Ceny blokad przeciwbólowych w Polsce są zróżnicowane i zależą od wielu czynników, takich jak:

• rodzaj wykonywanej blokady;
• lokalizacja anatomiczna;
• wykorzystywane leki;
• standard placówki medycznej;
• region Polski.

Koszt zabiegu często obejmuje konsultację lekarską oraz procedurę wykonania blokady. Niektóre placówki oferują pakiety zabiegów w korzystniejszych cenach.

Warto sprawdzić również możliwość wykonania zabiegu w ramach NFZ, choć w tym przypadku czas oczekiwania może być znacznie dłuższy.

Reklama

Czym kierować się przy wyborze odpowiedniej placówki na wykonanie blokady przeciwbólowej?

Wybór odpowiedniej placówki na wykonanie blokady przeciwbólowej jest kluczowy dla bezpieczeństwa i skuteczności zabiegu.

Przy podejmowaniu decyzji warto kierować się następującymi kryteriami:

1. Kwalifikacje i doświadczenie personelu - zabieg powinien być wykonywany przez lekarza specjalistę z doświadczeniem w medycynie bólu, anestezjologii, neurologii, ortopedii lub rehabilitacji medycznej. Warto sprawdzić, czy lekarz posiada certyfikaty i dodatkowe szkolenia w zakresie wykonywania blokad.
2. Wyposażenie placówki - profesjonalne kliniki powinny dysponować sprzętem umożliwiającym precyzyjne wykonanie zabiegu, jak USG czy fluoroskopia (ramię C).
3. Kompleksowość opieki - najlepsze placówki oferują nie tylko sam zabieg, ale także diagnozę, konsultacje oraz opiekę po zabiegu, w tym dostęp do fizjoterapii.
4. Opinie innych pacjentów - warto zapoznać się z opiniami osób, które przeszły podobny zabieg w danej placówce.
5. Przejrzystość cenowa - profesjonalne ośrodki przedstawiają jasny cennik usług i informują o ewentualnych dodatkowych kosztach.

Pamiętaj! Przed podjęciem decyzji o zabiegu warto skonsultować się z lekarzem specjalistą, który oceni stan zdrowia pacjenta i doradzi najlepsze rozwiązanie w konkretnym przypadku.

Bibliografia:

1. Jerzy Wordliczek, Renata Zajączkowska, Adam Dziki, Marek Jackowski, Piotr Richter, Jarosław Woroń, Hanna Misiołek, Jan Dobrogowski, Krzysztof Paśnik, Grzegorz Wallner, Małgorzata Malec-Milewska, Uśmierzanie bólu pooperacyjnego w chirurgii ogólnej – zalecenia Towarzystwa Chirurgów Polskich, Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Polskiego Towarzystwa Badania Bólu oraz Polskiego Towarzystwa Znieczulenia Regionalnego i Leczenia Bólu, POL PRZEGL CHIR, 2019: 91 (1), 47-69
2. Wordliczek J., Dobrogowski J. (red.), "Leczenie bólu", PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, 2017.
3. Misiołek H. i in., "Postępowanie w bólu ostrym i pooperacyjnym 2018 - Zalecenia Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Polskiego Towarzystwa Chirurgii i Polskiego Towarzystwa Badania Bólu", Anestezjologia Intensywna Terapia, 2018.
4. Benzon H.T., Raja S.N., Liu S.S., Fishman S.M., Cohen S.P., "Essentials of Pain Medicine", 4th Edition, Elsevier, 2018.
5. Manchikanti L., Kaye A.D., Soin A., et al., "Comprehensive Evidence-Based Guidelines for Facet Joint Interventions in the Management of Chronic Spinal Pain", Pain Physician, 2020.

Autor: Redakcja sanatoria.medme.pl